1. WSTĘP

 

Zmiany zachodzące w społeczeństwie sprawiły, iż zwiększyła się liczba czynników utrudniających rozwój dzieci i młodzieży. Skutkiem tego jest stale rosnąca liczba nastolatków przejawiających zaburzenia rozwojowe oraz poszukujących wsparcia w trudnych sytuacjach życiowych. Aby przeciwdziałać temu zjawisku, konieczna jest modyfikacja procesu wychowania oraz intensyfikowanie działań profilaktycznych.

Miejscem szczególnie ważnym dla tego typu działań jest szkoła. Wynika to z kilku powodów, a mianowicie:

• szkoła jest miejscem intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego w grupie rówieśniczej,
• szkoła jest miejscem działalności zadaniowej uczniów, a więc wyzwala trudności dzieci im młodzieży związane z przyjmowaniem odpowiedzialności za własne życie,
• szkoła jest miejscem konfrontacji autorytetów i kształtowania poczucia własnej tożsamości ucznia,
• szkoła wypełnia znaczną część aktywnego życia dzieci i młodzieży,
• szkoła pozwala na dostęp do środowiska dzieci i młodzieży i sprawną organizacją prowadzonych oddziaływań.

W związku z powyższym w szkole realizowany jest program profilaktyki harmonijnie łączący nauczanie, wychowanie i rozwijanie Umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju młodzieży. Program zawiera informacje o konsekwencjach używania substancji psychoaktywnych oraz rozwija umiejętności życiowe młodzieży, umożliwiające radzenie sobie z problemami codziennego życia i samorealizację. Szczególnie zaś szkolny program profilaktyki akcentuje konieczność budowania wśród młodzieży postawy szacunku do obowiązującego prawa oraz indywidualnej odpowiedzialności za słowo i czyn, zgodnie z konstytucyjnym zapisem „Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym ..." (Rozdz. I, art. 2).

Istotnym momentem w podejmowaniu działań profilaktycznych w szkole jest umiejętność rozpoznawania czynników ryzyka, które sprzyjają podejmowaniu działań ryzykownych oraz czynników chroniących młodzież przed takimi zachowaniami. Do najważniejszych czynników chroniących młodzież przed podejmowaniem zachowań ryzykownych zalicza się: silną więź emocjonalnąz rodzicami, zainteresowanie nauką, szkolną regularne praktyki religijne, szacunek do norm, wartości, autorytetów.

Głównym celem profilaktyki jest chronienie osób w rozwoju przed zagrożeniami, informowanie o nich i pomoc osobom potrzebującym. Cele profilaktyki w szkole powinny skupiać się więc na osłabieniu czynników ryzyka i wzmacnianiu czynników chroniących.

 

Program profilaktyki wytycza następujące kierunki działań:

 

1. Pokonywanie trudności adaptacyjnych.
2. Kształcenie umiejętności interpersonalnych, aby ograniczyć agresję i stres.
3. Udzielanie pomocy np. ekonomicznej w miarę możliwości posiadanych i zdobywanych środków finansowych.
4. Profilaktyka z zakresu uzależnień.
5. Promocja zdrowego stylu życia.
6. Wspieranie rodziców i nauczycieli w podejmowaniu działań profilaktycznych

 

Kluczową rolę w profilaktyce ogrywa pedagog szkolny. Projektowanie działań profilaktycznych wymaga pracy całego zespołu nauczycieli, ponieważ to oni będą realizowali te zadnia w ramach lekcji przedmiotowych, godzin do dyspozycji wychowawcy, zajęć pozalekcyjnych, a także wdrażając w życie szkoły ustalone normy i zasady. Skuteczność działań profilaktycznych będzie zależała od podjęcia ich przez wszystkich nauczycieli, ich konsekwencję i cierpliwość w tej pracy. Profilaktyka nie może się jednak ograniczać do obszaru szkoły. Działania profilaktyczne odniosą pożądany sukces wtedy, gdy odbywać się będą na różnych obszarach jednocześnie: ogólnoszkolnym, wewnątrzklasowym i indywidualnym. Niezbędna jest współpraca z lokalnym systemem pomocy psychologiczno-pedagogicznej, prawnej, współpraca ze służbą zdrowia, policją samorządem lokalnym i rodzicami. Wszystkie takie instytucje powinny być poważnym sojusznikiem szkoły, a także dawać codzienne wsparcie w realizacji wyznaczonych celów. Dlatego konieczne staje się budowanie porozumienia: szkoła - dom - środowisko, wspólna aktywność wychowawcza i partnerstwo w podejmowaniu decyzji

 

II.   OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI PROGRAMU

 

Do opracowania programu profilaktycznego został powołany zespół w składzie:

Marta Ciuraszkiewicz - pedagog szkolny

Teresa Szostak

Maria Furmańczyk

Barbara Pankiewicz

Agnieszka Zielińska

Zbigniew Kordyaczny

 

Działania Ujęte w programie będą realizowane od IX 2006 Adresatami programu jest młodzież w Zamościu Współodpowiedzialnymi za realizację programu są pedagog szkolny, wychowawcy klas, Dyrekcja, pielęgniarka szkolna, rodzice.

 

III. DIAGNOZA

Przed opracowaniem programu została przeprowadzona diagnoza przez pedagoga szkolnego. Celem diagnozy było uzyskanie informacji na temat potrzeb środowiska szkolnego z zakresu uzależnień. Diagnoza oparta została na analizie dokumentacji pedagogicznej, analizie obserwacji i rozmowach dotyczących sytuacji wychowawczych w zespołach klasowych, rozmowach z rodzicami, uczniami, gronem pedagogicznym, pracownikami szkoły. Przeprowadzono również wśród uczniów! wszystkich klas liceum ankietę dotyczącą działań profilaktycznych' której wyniki wykorzystano przy opracowaniu programu profilaktycznego z zakresu uzależnień. Także nauczyciele wypowiedzieli się na temat obszarów działań, jakie powinien obejmować program profilaktyczny. Ich sugestie zostały naniesione do planu profilaktycznego jako propozycje dotyczące poszczególnych treści.

 

 

IV. PODSTAWY PROGRAMU

1. Rozumienie i definicja profilaktyki przyjęta przez szkołę.

Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się niebezpieczeństwa. Jej celem jest ochrona dziecka, ucznia, wychowanka przez zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących ich rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. W naszej szkole jest realizowana profilaktyka pierwszorzędowa polegająca na promocji zdrowia i zapobieganiu zagrożeniom poprzez rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymogami życia oraz dostarczenie rzetelnych informacji dostosowanych do specyfiki odbiorców. Jej zadaniem jest wspieranie procesu wychowania oraz identyfikacja osób będących w grupie podwyższonego ryzyka. Pomoc osobom zagrożonym i uzależnionym przynależy specjalistycznym placówkom. Zadaniem szkoły jest więc nawiązanie współpracy z tymi placówkami.

W naszej szkole chcemy doskonalić umiejętności interpersonalne, gdyż komunikacja szeroko rozumiana odgrywa niebagatelną rolę w kształtowaniu właściwych postaw na różnych szczeblach pracy w szkole i poza nią. Dzięki Właściwie ukształtowanym relacjom z rodzicami, uczniami, nauczycielami, Dyrekcją- możemy wpłynąć na obniżenie natężenia stresu i agresji w szkole. Podstawą konstruktywnej komunikacji jest empatia, asertywność, autentyczność oraz otwartość. Tworząc ten program mamy świadomość, że musimy zbudować taką płaszczyznę relacji między ludźmi skupionymi wokół szkoły, by nauczyli się mówić o sobie otwarcie i szczerze, by okazywali innym sympatię, zrozumienie, by szanowali uczucia Innych i abyśmy potrafili także krytycznie spojrzeć na siebie. To z pewnością doprowadzi do zadowolenia z kontaktów interpersonalnych. Zaniedbania w tym zakresie wpłyną hamująco nie tylko na brak satysfakcji w kontaktach międzyludzkich, ale również na wewnętrzną izolację, a więc na zahamowanie integracji osobowości.

Prawidłowa komunikacja to podstawowy warunek by młodym ludziom, poprzez dostarczenie pozytywnego systemu wartości, „rozświetlić" miłość do ludzi i świata. Wyposażając w bagaż doświadczeń pozostawimy im możliwość wyboru rogi życiowej, wolnej od destruktywnego stresu, agresji oraz uleganiu wpływom środków uzależniających.

Prawidłowa komunikacja to podstawowy warunek by młodym ludziom, poprzez dostarczenie pozytywnego systemu wartości, „rozświetlić" miłość do ludzi i świata. Wyposażając w bagaż doświadczeń pozostawimy im możliwość wyboru rogi życiowej, wolnej od destruktywnego stresu, agresji oraz uleganiu wpływom środków uzależniających.

Stres jest zjawiskiem naturalnym, który towarzyszy wszystkim ludziom w trakcie ich społecznego życia. Istniej możliwość kontrolowania stresu tak, aby stał się czynnikiem pomocnym, mobilizującym, a nie przytłaczającym, utrudniającym społeczne funkcjonowanie. Utrata kontroli na bardzo istotną częścią swego wewnętrznego świata prowadzi do dezorganizacji w zachowaniach, tu: nieprawidłowa komunikacja z innymi, wybuchy agresji, itd. Stres można kontrolować, nie będąc biernym. Dla zachowania równowagi psychicznej i fizycznej ważne jest dobre samopoczucie, np.: przez powtarzanie sobie często zdania :"jestem kimś naprawę wartościowym". Pozytywna samoocena, aktywny tryb życia, odpowiednia dla każdego ilość snu, techniki relaksacyjne, oparcie w grupie rówieśniczej to również sposób walki ze stresem.

Nie ma żadnych wątpliwości co do tego, jak niebezpieczne dla dzieci i młodzieży jest eksperymentowanie z alkoholem, narkotykami. Bez wątpienia pozostaje również fakt, że okres dojrzewania, w którym znajdują się adresaci tego programu, sprzyja szczególnie podejmowaniu niekontrolowanych prób sięgania po środki uzależniające. W tym okresie życia dokonują się gruntowne przemiany związane z poczuciem tożsamości osobistej i społecznej. Nasila się tendencja do uniezależnienia się od rodziców. Przy podejmowaniu decyzji ważniejsi są rówieśnicy. Potrzeba przynależności do grupy rówieśniczej może być do tego stopnia ważna, że nastolatek jest gotów zdobyć ją za wszelką cenę, nawet dopuszczając się licznych ryzykownych zachowań. Podatność na zachęty ze strony rówieśników połączona z nieumiejętnością odmawiania i radzenia sobie ze stresem, liczne okazje do sięgania po środki uzależniające oraz nieprawidłowości w środowisku rodzinnym to główne przyczyny popadania w uzależnienia. Celem tego programu jest zatem dostarczenie młodzieży wiedzy oraz kształtowahie U nich podstawowych umiejętności społecznych / np. asertywność rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie ze stresem, radzenia sobie z presją rówieśników itp./ będących podstawą podejmowania w przyszłości odpowiedzialnych decyzji.

Również rodzina powinna być podstawowym środowiskiem, w którym realizowane są działania profilaktyczne To rodzice niejednokrotnie przez własny przykład mają wpływ na kształtowanie osobowości i właściwego postępowania dzieci. W okresie dojrzewania młodzi ludzie są bardzo aktywni, eksperymentują z nowymi zachowaniami, poszukują nowych ról, nabywają nowych doświadczeń. Nastolatek ustala swój system wartości, określa kim chciałby być. Ważne jest. aby szkoła i rodzina nie zlekceważyły tego etapu W życiu młodego człowieka, lecz pomogły mu w wypracowaniu właściwego systemu wartości.

W naszym działaniu w ramach programu skupimy także uwagę na zdobywanie asertywnych umiejętności, które pozwolą na wyrażanie swoich myśli, uczuć i przekonań, a także na respektowanie praw innych ludzi.

2. Podstawy prawne działań profilaktycznych. Obowiązujące akty prawne

-                 KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku ratyfikowana przez Polskę 30.09.1991 r. (Dz. U. Nr 120, poz. 526) Art. 5-27

-                 KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) Art. 47,48, 53 ust. 3, art. 68 172 ust.l

-                 USTAWA z dnia 7 września 199lr. O SYSTEMIE OŚWIATY (Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106 poz. 496, z 1997r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126; z 2000r. Nr 12 poz. 136; z 2001r. Nr 111, poz. 1194, Nr 144, poz. 1615 i Art. 1,22,31,39.

-                 ROZPORZĄDZENIE MENiS z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.

-                 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 15 lutego 1999r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 14 z 1999r. poz. 128) § 3.

-                 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 19 kwietnia 1999r. w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzenia egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych

-                 ROZPORZĄZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z 12 sierpnia 1999r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w podstawie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 67 poz.756).

-                 Zarządzenie nr 15 MEN z dnia 25 maja 1993 r. w sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologicznej i pedagogicznej (Dz. Urz. MEN nr 6, poz. 19).

-                 ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 11 czerwca 1993r. w sprawie organizacji i zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr. 67, poz. 322).

 

Przepisy pozaoświatowe

-                 USTAWA z dnia 6 lutego 1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym

-                 USTAWA z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z. 2002 r. Nr 147, poz. 1231, Nr 167, poz. 1372).

-                 USTAWA z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Z l994r. Nr 111, poz.535)

-                 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 20 sierpnia 1996r. w sprawie sposobu organizowania i prowadzenia działalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznych

-                 USTAWA z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych

-                 USTAWA z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997 r. Nr 75, poz. 468, z 19981, Nr 106, poz.668 i Nr 113, poz. 715, z 2000r. Nr 20, poz. 256 i Nr 103, poz. 1097, z 200lr. Nr 111, poz. 1194 i Nr 125, poz. 1367 oraz z 2002r. Nr 25, poz.253 iNrll3,poz. 984).

 

1. Współpraca z rodzicami.

Dyrekcja szkoły i Rada Pedagogiczna współdziała z Rada^ Rodziców. Rodzice włączani są do ścisłej Współpracy ze szkołą nie tylko w zakresie powiększania i unowocześniania bazy materialnej placówki, ale również przygotowywania imprez klasowych 1 ogólnoszkolhych, jak też do realizacji zadań wychowawczych. Odbywają się klasowe spotkania rodziców z nauczycielami. Prowadzona jest pedagogizacja rodziców, istnieje również możliwość spotkań indywidualnych z pedagogiem szkolnym. Szkolny system profilaktyki zakłada cykl spotkań z rodzicami. , Celem tych spotkań jest dostarczenie wiedzy na temat najczęściej popełnianych błędów W wychowaniu, zwrócenie uwagi na znaczenie wartości w prawidłowym rozwoju moralnym człowieka oraz ukazywanie w jaki sposób można przekazywać i kształtować wartości w różnych okresach życia młodego człowieka.

1. Współpraca ze środowiskiem.

Szkoła utrzymuje więź ze środowiskiem przez współorganizację i udział w różnych imprezach. Nawiązano współpracę z różnymi instytucjami, które wspierają szkołę w procesie wychowania oraz zajmują się przeciwdziałaniem uzależnieniom: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Policja, Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Klub AA, Sąd Rejonowy, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

1. Szkolny Program Profilaktyki jest spójny z Programem Wychowawczym i misją szkoły,

 

 

 

V. PROGRAM - CELE, ZADANIA, SPOSOBY REALIZACJI.

 

CEL GŁÓWNY	ZADANIA SZCZEGÓŁOWE	FORMY REALIZACJI	OSOBY ODPOWIEDZIALNE	TERMIN REALIZACJI	UWAG
POKONYWANIE TRUDNOŚCI ADAPTACYJNYCH	Integracja klasy   ułatwienie wzajemnego poznania się uczniów w nowym zespole klasowym, pomoc pierwszoklasistom w poznaniu nowego środowiska, rozwijanie umiejętności nawiązywania kontaktów międzyludzkich, przełamanie barier i zmniejszenie napięcia psychicznego w klasie, dbałość o poczucie bezpieczeństwa, akceptacja oraz analiza własnych relacji w klasie	zajęcia integrujące grupę, prowadzone w formie zabawy, integracja grupy klasowej na ognisku, wycieczce, spotkania klas z pedagogiem szkolnym, spotkania ze starszymi kolegami, zapoznanie wychowawców z przykładowym sposobem prowadzenia zajęć integrujących wychowawcy klas pedagog szkolny psycholog		IX-X 2010
	Doskonalenie zasad komunikacji: zwiększenie umiejętności nazywania i okazywania uczuć, rozładowywania napięć psychicznych, analiza przyczyn zaburzeń w komunikacji, wypracowywanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, doskonalenie umiejętności aktywnego słuchania i empatii, umiejętność współpracy i współdziałania w grupie zajęcia warsztatowe dla wychowawców i nauczycieli z zakresu doskonalenia umiejętności wychowawczych, integracji i komunikacji w grupie klasowej, zajęcia warsztatowe dla uczniów „Jak radzić sobie ze stresem", rozmowy indywidualne z wychowawcami i pedagogiem wychowawcy klas, pedagog szkolny psycholog XII 2010 cały rok
	Kształtowanie potrzeby wartościowego zagospodarowania czasu wolnego.	prowadzenie zajęć muzycznych, teatralnych, kół zainteresowań, działalność charytatywna, wolontariat Pedagog' Szkolny wszyscy nauczyciele
UDZIELANIE POMOCY W SYTUACJACH TRAUMATYCZNYCH	Pomoc młodzieży w rozwiązywaniu trudności życiowych, rodzinnych, szkolnych i materialnych uczeń wie do kogo może się zgłosić szukając pomocy uczeń ma możliwość zdobycia informacji o instytucjach udzielających specjalistycznej pomocy w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych oraz innych form udzielania wsparcia. aktywna współpraca z instytucjami wspierającymi rozwiązywanie problemów wychowawczych w rodzinie i szkole, stworzenie grupy młodych doradców „łączników" między osobą potrzebującą a pedagogiem szkolnym, konsultacje indywidualne UM,MOPS, PPP, Komendą Policji, Kurator Sądowy oraz inne placówki i instytucje, Wolontariusze, przedstawiciel SU, pedagog szkolny, wychowawcy			cały rok
	Udzielanie porad, dostarczenie wiadomości opiekunom w sprawach wychowawczych.	rozmowy z wychowawcami pedagog szkolny psycholog		cały rok
	Dostarczenie informacji na temat środków uzależniających i ich wpływu na człowieka . Ukazanie współwystępowania ze sobą zachowań ryzykownych jak: palenie papierosów, picie alkoholu, odurzanie się narkotykami. Eliminacja czynników sprzyjających uzależnieniom oraz wspieranie czynników chroniących przed środkami psychoaktywnymi. Ukazywanie społeczno-kulturalnych i psychologicznych uwarunkowań sięgania po środki uzależniające. Rozwijanie umiejętności bycia asertywnym i nie ulegania manipulacjom ze strony mediów i rówieśników.	Omawianie tematyki dotyczącej szkodliwych skutków używania alkoholu, papierosów, narkotyków na godzinach wychowawczych, Projekcje filmów o środkach uzależniających, organizowanie spotkań - z:osobami dotkniętymi nałogami (członkowie Klubu AA), - terapeutą uzależnień z Miejskiego Centrum Profilaktyki na temat szkodliwości zażywania narkotyków - pielęgniarką szkolną na temat nikotynizmu realizacja programu profilaktycznego dotyczącego zjawiska narkomanii „Jak bronić się przed dealerem", wystawienie w szkole spektaklu teatralnego organizowanie konkursów wiedzy o alkoholu, przedstawienia „Sąd nad papierosem", organizowanie konkursów plastycznych „Reklama a prawda", wykonanie gazetek tematycznych, poruszających tą problematykę, bezpośrednia praca z zainteresowanym w celu pokonania problemu (w ramach zapotrzebowania) realizacja programu walki z nałogami podczas przedmiotów (biologii, chemii),	wychowawcy klas pedagog szkolny                 zaproszeni specjaliści pielęgniarka psycholog   nauczyciele               pedagog szkolny   •                               nauczyciele przedmiotów	cały rok     marzec
POZNANIE NEGATYWNEGO WPŁYWU ŚRODKÓW UZALEŻNIAJĄCYCH ORAZ KSZTAŁTOWANIE ODPOWIEDZIALNEJ I DOJRZAŁEJ POSTAWY MŁODZIEŻY WOBEC ŚRODKÓW UZALEŻNIAJĄCYCH	Wspieranie nauczycieli w podejmowaniu działań profilaktycznych w klasach	Zorganizowanie szkolenia dla Rady Pedagogicznej „Edukacja poprzez zabawę, czyli jak bawić się bez alkoholu", • opracowanie spisu lektur i filmów z zakresu profilaktyki uzależnień, •        opracowanie propozycji tematów do realizacji na godziny wychowawcze,	•psycholog do spraw profilaktyki pedagog szkolny
	Pedagogizacja rodziców: wspieranie rodziców w podejmowaniu działań profilaktycznych w procesie wychowawczym.	dostarczenie wiedzy na temat współczesnych środków odurzających, -             opracowanie i odczytania referatów na spotkaniach z rodzicami -                  zapoznanie rodziców z literaturą •     uświadomienie najczęściej popełnianych w środowisku rodzinnym błędów wychowawczych mogących w efekcie stać się przyczyną popadania w uzależnienia, •     zwrócenie uwagi na znaczenie wartości w prawidłowym rozwoju moralnym dziecka, •     ukazywanie metod, w jaki sposób można uświadomić, przekazywać i kształtować wartości w różnych okresach życia młodego człowieka,	• wychowawcy klas t psycholog	* podczas zebrań z rodzica mi
	Przekazywanie wiedzy dotyczącej: Konsekwencjach prawnych dotyczących faktu łamania prawa, faktu posiadania narkotyków czynów popełnianych pod wpływem środków psychoaktywnych	spotkania z Sędzią do Spraw Nieletnich, prelekcja policjanta na temat sankcji prawnych za używanie i posiadanie narkotyków	psycholog do spraw profilaktyki i policja prokurator
	Ukazywanie korzyści zdrowego trybu życia.	organizowanie spotkań z pielęgniarką szkolną poświęconych promocji zdrowia i racjonalnemu sposobowi życia, organizowanie festynu promującego zdrowy styl życia,	pielęgniarka szkolna • pedagog szkolny psycholog	cały rok
	Zapoznanie z mechanizmem powstawania zaburzeń w odżywianiu (bulimia, anoreksja) Dostarczenie wiedzy na temat chorób układów: pokarmowego, rozrodczego, chorób skóry, narządów zmysłów, nowotworowych wywołanych przez wirusy i bakterie (HIV), genetycznych. Wdrażanie do aktywnego i konstruktywnego gospodarowania czasem wolnym.	organizowanie spotkań z psychologiem na temat „Bulimia 1 anoreksja	pedagog szkolny psycholog	cały rok